Türkiye’de Kadın İşsizliği

Haftalardır yazıyorum ve biliyorsunuz. Ülkemizde kadın olmak zor, kadının çalışması kadın olmasından daha zor.

Bu nedenle, bu hafta geçtiğimiz 10 hafta boyunca yazdıklarımı destekler nitelikte bir toparlama olacak. “Kahraman” beyefendilerin hükümranlığında süren hayatlarımızda, işsizlik ve işsizlik oranlarından bahsedeceğim. Yazıma, teknik tanımlardan başlamak istiyorum.

İşsizlik oranı, işgücü yüzdesi olarak, işsiz sayısıdır. Çalışma arzu vegücünde olup, piyasalardaki cari ücret düzeyinde çalışmaya razı olduğu halde iş bulamayan çalışma çağı nüfus, işsizleri oluşturur.

İşsizlik, hem dünyada hem de Türkiye’de işgücü piyasalarının en önemli sorunlarından biridir. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO ) son raporına göre, 2010 yılında Türkiye dahil birçok ülkede işsizlik oranı %10’un üstündedir. ILO’nun “ülkelere göre kıyaslanabilir işsizlik oranları” sıralamasında Türkiye %10,5 ile 30 ülke arasında 22. Sırada yer alır (ILO, 2010: 24).

Uluslararsı Kalkınma Teşkilatı OECD’nin 2008 - 2010 verilerine göre, Türkiye’de cinsiyete göre işsizlik oranının yıllar itibariyle gelişmiş ülkelerle karşılaştırılması Tablo.1’dedir.

Tablo.1. Yıllar İtibariyle Bazı Gelişmiş Ülkelerde, Avrupa Birliği Ülkeleri ve Türkiye'de Kadın İşsizlik Oranları
Ülkeler	1994	2001	2005	2007	2009	2010
Kanada	4	3,8	3,9	4,2	5,4	5,3
Avustralya	9,8	6,9	7,2	7,2	6,9	6,5
Japonya	3,1	5,1	5,4	5,1	4,7	4,4
ABD	6,1	4,7	5,7	5,7	5,5	5,2
AB-15	12,7	8,7	8,8	9	9,1	9
Türkiye	8,3	7,8	9,8	10,5	10	10,6

Kaynak: OECD, Employment Outlook 1997;  250

Tablo.1, 1004 – 2010 yılları arasında Türkiye’de kadın işsizlik oranının arttığını, 1994’te 8,3 olan işsizlik oranının 2010 yılında 10,6’ya yükseldiğini gösterir.

Tablo.2’de ise, 1993’ten itibaren ülkemizdeki toplam ve cinsiyete göre işsizlik oranlarını gösterilir. İşsizlik oranlarında kadın-erkek dağılımı; Türkiye genelinde, kentler ve kırsal alanlarda farklılık gösterir. Türkiye genelinde kadın işsizlik oranlarıyla erkek işsizlik oranları çoğunlukla başa baş gibi görünse de, kentli kadınlar işsizlik konusunda dezavantajlı durumdadır. Kentlerde, eğitim öncelikli istihdam koşullarında var olmaya çalışan kadın işgücünün, işgücü piyasasına katılım oranı kimi zaman erkek işgününün istihdam edilme oranlarının neredeyse yarısıdır.

Kadınların iş bulmakta karşılaştıkları güçlükler, eğitim durumları ve işten çıkarılmada neredeyse ilk tercih edilen grup olmaları, kadın işsizlik oranının yüksek olmasındaki ve bu yüksekliği korumasındaki önemli sebeplerin başında yer alır.

Kırsal alanda ise kadın istihdamının durumu farklılık gösterir. Kırsalda kadın,  işgücünün ücretsiz aile işçisi olarak istihdama katılmasıyla (%73,6), bu alanda kadın işsizlik oranının erkek işsizlik oranından düşük görünmesine sebebiyet verir. “Kırsal kesimdeki bu durum, ülkemiz genelindeki kadın işsizlik oranlarını etkilemekte ve bu oranın düşüklüğü, özel bir durum olarak incelenmediğinde, kentlerdeki yüksek kadın işsizliği oranlarını görmeyi engeller.” (TÜSİAD, 2009, 148)

Tablo.2. Yıllar İtibariyle Türkiye'de İşsizlik Oranı
Yıllar	Türkiye			Kent			Kır
	Toplam	Kadın	Erkek	Toplam	Kadın	Erkek	Toplam	Kadın	Erkek
1993	8,4	10,6	7,5	13,1	28,3	9,7	5	4,4	5,3
1994	8,6	9,5	8,2	13,1	26,2	10,1	5,3	3,9	6,2
1995	8	8,5	7,8	12,1	23,6	9,6	4,9	3,4	6
1996	8,1	7	8,5	12,5	22,4	40,5	4,6	2	6,4
1997	8,3	7,6	8,6	12,4	20,5	10,5	4,9	2,4	6,5
1998	8,8	9,1	8,6	12,4	22,3	10,3	5,3	2,8	6,7
1999	8,4	8	8,6	12,2	20,1	10,3	5	2,4	6,5
2000	7,5	7,3	7,6	10,5	18	8,8	4,7	2,4	6,1
2001	6,5	5,9	6,8	9,7	15	8,5	3,6	1,9	4,6
2002	6,7	7,8	6,3	9,7	17,1	8	3,7	2,7	4,2
2003	6,8	6,9	6,8	10,3	16,2	8,9	3,2	1,9	4
2004	7,7	7,5	7,7	11,3	17,3	9,9	3,8	2,2	4,8
2005	6,6	6,5	6,6	8,8	13	7,8	4	2,1	4,9
2006	8,5	7,9	8,8	11,5	16,8	10,3	4,8	1,8	6,5
2007	10,6	9,9	10,9	14,3	18,8	13,1	5,8	3	7,3
2008	10,5	10,1	10,6	13,6	18,1	12,4	6,6	4,3	8
2009	10,3	9,7	11,2	13,6	18	12,6	5,9	3,3	7,1
2010	11,7	10,9	11,9	13,9	18,2	12,9	8,5	4,5	10,3

Kaynak: TÜSİAD, 2009, 148 – 150

Tablo 2.’de dikkat çeken bir diğer nokta, ekonomik kriz dönemlerinde artan işsizlikten, özellikle kentlerde, kadınların erkeklere oranla, daha fazla etkilendiğidir. Neden? Klişe cevap hep hazırdır: Kadının birincil sorumluluğu ev düzenini sağlamak, çocuk doğurmak ve bakmaktır, para kazanmak veya sosyal güvencesini garanti altına almak değil.

Kadın annedir ve anne olmasından dolayı çocuklarının bakımından sorumludur lakin istatistiklerde gözden kaçan en bariz nokta, kentlerdeki kadınların çocuğunlukla YALNIZ ANNE olduklarıdır. Bir başka ifadeyle, günümüzde kent kadınının evlilik birliği çoğunlukla sekteye uğramakta veya boşanmayla sonuçlanmaktadır. Bu vaziyeti çocukların velayetinin çoğunlukla anneye verildiğini hatırlatarak, basit bir tümevarımla, kadının maddi güç ve sosyal güvenceye erkeklerden daha fazla ihtiyacı olduğu sonucunu yine, tekrar, altını çizerek ve üstünü boyayarak hatırlatmak istiyorum.

Ekonomimiz evlere şenlik, işsizlik oranları almış başını gidiyor. Bir de bunun üzerine senelerce bir “altın bileziği” olsun söylemleriyle üniversitelerden mezun olan kadınların iş akdine son verilen ilk grup olması içler acısı. Kadınların işgücü piyasalarında adil değerlendirilmemesi, sosyal güvence ve çocuklarının eğitim olanaklarından yoksun bırakılması demektir. İstatistiklerin yüzlerimize vurduğu gerçekleri bir de bu açıdan görmenizi arzu ediyorum.

Bu haftaki yazımla, İstihdam Kavramı ve Kadın İşgücü İstihdamı bölümünün sonuna geldik. Bir sonraki ana başlıkta kadınların iş hayatında karşılaştıkları sorunlardan bahsedeceğim.

Takipte kalmanız, farkında olmanız dilekleri ve sevgilerimle…

Evrim Gözener

Kaynakça:

International Labour Organization (ILO): “Global Employment Trends For Woman”, 2010,
Geneva, Employment Strategy Papers, 2010.

Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD): “EmploymentOutlook”,
Table E. p. 319, for 1990, 1997 and 2000.

Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD): Kadın – Erkek Eşitliğine Doğru Yürüyüş:
Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, Yayın No: TÜSİAD – T/2009-12/290,İstanbul, 2009.

ILO: Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşme ve Tavsiye Kararları.

www.hayatadokun.net ' ten alınmıştır.