Estetik

‘‘Evvela yaşayan tüm insanların sadece iki kişiden yola çıktığını düşündüğünüz dinleri ciddiye alıyorsanız sorum şudur: neden bazı insanların ten renkleri diğerlerinden farklı?’’

Mezopotamya civarlarında tamamen şans eseri biranın icadından sonra, insanlar komünler halinde yaşıyorlarken idrak ederseniz ki, düşünmeye, tartışmaya ve gözlemlemeye çok vakit bulmuş olmalılar. Kocaman bir tarih değil, yakın zaman diyebileceğimiz bir süre içerisinde de rönesans dönemi en çok çevirisi yapılan yazılı metinlerin ait olduğu yer, yani Antik Yunan dönemine bakalım. Büyük suçlamalardan biri de, yaşayan felsefecilerin ve düşünürlerin canlarının sıkılıp birden bire insanlara yada çevrelerine yeni bir değer bir kavram ile bakmalarına refere eden ‘‘estetik’’ algısıdır. Haliyle, bu beyinsiz felsefeciler durduk yere, bir ağacın yaprağında ki yeşile o kadar takılmışlar ki nasıl olduysa biz o yaprağın yeşil rengini veren ‘‘klerofil’’ adlı  bitki hücresi içerisinde bulunan yapıyı keşfetmiş olduk. Merak ederek, yaşayan doğayı incelemenin verdiği heyecan için duyulan güzellik, en güzel algıdır. Kimse çınar yaprağını çirkin bulmadığı gibi, çam ağacı yaprağına da aşık olmuyor mudur?

Estetik üzerine uzun dönem yazacağım yazılarımdan ilkinde konuyu çok başka bir yerden açmak istedim. İnsan olarak düşüncesini herhangi bir şekil ile ifade edebilmeye başladığımız dönemlerden, bugüne kadar olan süreç üzerinde sohbet edermiş gibi bir havayı soluyarak devam edelim. İnsan olarak yaşayıp, yavaş yavaş, matematik, geometri, müzik ve dolaylı olarak sanat kavramları ile düşünen bir toplumum bireyleri, doğayı ve doğaya ait olana tanıklık ederek, insan olmaktan keyif almak istemişler. Bundan doğal ne olabilir? Televizyon teknolojisin de gözünüzün göreceğinden daha fazla led sistemiyle donatılmış ekranlara bakınca, ‘’bu daha güzel’’ demenin insanlık için işlenmiş suçu nerededir? İnsan olarak sahip olduğumuz algıların, sınırlarını zorlamak bize insan olduğumuzu hatırlatan en gerçek durumu yaratır ve bu nedenle bizler farklar ile evrimleşen  ilginç bir sosyal-türüz. Doğal olmayanın daha ilgi çekici olmasının nedeni, doğa içerisinde HD TV olmamasından dolayıda kaynaklanıyor olabilir de.

Estetik ve bunun kaygısının nasıl başlamış olabileceğini derinlemesine düşününce yapılan her ifadenin her yapının bir fonksiyon taşıdığı hemen görülür. Mağara duvarlarına, estetik durur düşüncesi ile hayvan resimleri çizmediler. İyi bir soru şu olabilir: ‘‘neden kağıt ve kalem ile not yazmamışlar’’. Tahminen yeterince estetik bulmamışlardır. Ağaç yaprağını, bir diğer kabile üyesinden farklı olmak için kafasına ters takıp bunu ilk moda akımını icat etmek için yapmış gibi görmek istediğiniz zaman, inkar edemezsiniz ki, iş bölümlerinde insanları ayırmak için kullanılmaya başlayan farklı bir anlayış geliştirilmiştir. Bir farkı olanın, görsel olarak betimlenmesi, kabile de herkes dans ve şarkı ritüellerine başladığın da belki bir tek insanın orada diğerlerinden farklı olduğunu görmek onun farklı olduğunu göstermek için kullanılmış olabilir. Popülasyon da hızla artınca modern toplumlar da bile, statü belirlemek için oluşturulan görüntüye bakın. Soylu insanların, Amerika da sokakta yürürken ellerinde ki bastonun içerisinde neden kılıç sakladıklarına da bakın. Cape Town (ümit burnu)’u ölmeden geçebilen ender denizcilerin kulaklarında küpe olduğu, renginden dolayı siyahi insanları köle yaparken kulağına’ köle olduğunu onaylamak için delinen bir halka olduğu, eski zamanlarda kabile şefinin üzerindeki renli çicekli kolyeler, veya savaşçılara yapılan dövmeler..

Hemen hemen hepsi, bir statü ve durumu belirlemek için diğer bireylerden olan farkını özellikle vurgulama potansiyeline sahip.

Doğa içerisinde yaşayan canlılık ve yaşanmışlıkların izlerini sürerek, kendi kendimize bir süsleme icat etme şekline geldik ki, buda ‘‘estetik’’ serisinin ikinci yazısına artık.

Okan Yaşarlar

www.hayatadokun.net ' ten alınmıştır.