TÜRKİYE’ DE CİNSİYETE GÖRE İŞGÜCÜNE KATILMA ORANLARI
Tablo.1.’de görüldüğü gibi; Kanada, Avustralya, Japonya ve ABD ile kıyaslanan ülkemiz kadın işgücü istihdamı oranlarına bakıldığında, gelişmiş ülkelerde kadının istihdama katılım durumunun %60 seviyelerinden yukarıda olduğu görülür.
Örneğin, 2010 yılı itibariyle kadının işgücüne katılım oranı, Kanada’da
%73,1, Avustralya’da %68,4, ABD’de %69,2, Japonya’da %60,8 ve Avrupa Birliği
Ükleleri genelinde %63,5 iken bu oran Türkiye’de %26,5’tir.
Kaynak: OECD, Employment Outlook, 2010: 249 – 250
Tablo.1.’de görüldüğü gibi, gelişmiş ülkelere nazaran ülkemizdeki kadın işgünün istihdama katılım oranları yıllar geçtikçe düşmeye devam eder. İstihdam artış hızının nüfus artış hızının altında kalmasının nedenlerinin başında; göç, ekonomik dalgalanmalar, kayıt dışı istihdam, eğitim sorunu ve enformel sektörün yayagınlaşması gelir. “Gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere göre daha hızlı artan nüfus, istihdamda görülen genişleme ise yetersiz kalmaktadır”. (TÜGİAD, 2010: 3)
Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda olduğu gibi, ülkemizde de cinsiyet farkı gözetmeksizin istihdam sorunu önemli boyutlardadır. “Yüksek nüfus artışı ve sermayeden yeterince yararlanılamaması nedeniyle istihdam sağlanacak yatırımlardaki yetersizlik, işgücünün önemli bir bölümünü çağdaş sanayilerin talep ettiği nitelikteki işgücü gereksinimine uygun şekilde olmaması gibi etmenler, istihdam sorununun boyutlarını artırır”. (TÜGİAD, 2010: 5)
Tablo.2.’de ülkemizde işgücündeki oranlarının cinsiyet üzerindeki yıllara göre dağılımıyla tüm Avrupa Birliği ülkeleri arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Karşılaştırmada ortaya çıkan bariz farkın sebeplerinin başında, kadın işgücünün istihdama katılımının düşük olması gelir. Bu cinsiyet farkı aynı zamanda, Avrupa Birliği çalışma oranı ortalamasında da görülür ancak bu oran, ülkemizdeki cinsiyet farkı kadar kadar yüksek oranlarda değildir. 2010 yılında, erkek ve kadın istihdam farkı ülkemizde %49’dan fazla iken; bu oran, Avrupa Birliği ülkelerinden yaklaşık 15 puan azdır.
Kaynak: TÜSİAD, 2010: 12 – 354; DİE, 2009: 217
Tablo.3.’te görüldüğü gibi, ülkemizde kadın işgünün istihdama katılımı sadece düşük değil, aynı zamanda bu katılımda yıllara göre sürekli bir azalma kaydeder.
Kadınların işgücünün istihdama katılımları özellikle kentlerde Cumhuriyet’ ten sonra başlar ve 1950’ lere kadar sürekli artış gösterir. Bu yıllarda, kırdan kente göç bir sosyal gereksinim olarak karşımıza çıkar ve göçle ters orantılı olarak kadın istihdamının işgücüne katılımı yıldan yıla artacağına, azalır. Bir başka ifadeyle, ülkemizde kadın işgücü istihdamı 1955’lerde %72 iken, 1990’larda %30’lara, 2000’lerde ise %25,3’e düşer. Bu düşüşün nedenlerinin başında, kırsal alanda yapılan tarımsal üretimde önemli rol oynayan kadın göç ettikleri kent yaşamının içerisinde işgücü piyasasından çekilmesi; çekilmeyen kadınların ise, göç ettikleri kentlerde enformel sektörde istihdamla karşı karşıya kalması gelir. Ayrıca 1950’lerden günümüze gelen ve feodal kültürümüzün pekiştirdiği muhafazakarlaşma kadının kentte çalışmasının önündeki en önemli engellerden biri olarak karşımıza çıkar.
Kırsalda kadın, çoğunlukla ücretsiz aile işçisi statüsünde çalışır. Kırda tarımsal işlerin önemi ve hakimiyeti, çalışma şartlarındaki farklılık kadın işgücü istihdamının yüksek oluşunda önemli rol oynar. Kırsaldaki istihdam şartları kadın için günlük iş olarak addedilir. İstatistiklerle doğrulanarak değinildiği gibi, kırsalda kadın işgücünün istihdama katkısı 2010 yıllarında dahi %31,9’la Türkiye ortalamasının üstünde seyreder. Bu ortalamaya katılan kentteki istihdam edilmiş kadın %17,9’la eşlik eder. (TÜSİAD, 2009: 128)
Cinsiyete göre ülkemizde işgücü istihdamı bilgilerinin ardından; bir sonraki hafta, kadın istihdamı masaya yatırılacak ve rakamlarla 2012 Türkiye’sinde ‘Kadın İstihdamı’ açıklanacaktır.
Farkında olmanız dilekleri ve sevgilerimle.
Evrim Gözener
Kaynakça:
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE): “Türkiye Ekonomisi İstatistik ve Yorumlar”, Ankara,
Ekim 2009.
Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD): “Employment
Outlook”, Table E. p. 319, for 1990, 1997 and 2010.
Türkiye Genç İş Adamları Derneği (TÜGİAD): “2000’li Yıllarda Türkiye’nin Önde Giden
sorunlarına Yaklaşımlar: VIII. İstihdam”, İstanbul, Şubat 2010.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD): Kadın – Erkek Eşitliğine Doğru
Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, Yayın No: TÜSİAD – T/2009-12/290,
İstanbul, 2009.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD): Türkiye’de İşgücü Piyasası ve
İşsizlik, Yayın No: TÜSİAD-T/2010/12-354, İstanbul, 2010.
(Çevrimiçi : Mart 2012) : http://epp.eurostat.ec.europa.eu
|
Tablo.1.
Yıllar İtibariyle Bazı Gelişmiş Ülkelerde,
Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye'de Kadın İşgücünün İstihdama Katılım Oranları (%) | ||||||
|
Ülkeler
|
1994
|
2001
|
2005
|
2007
|
2009
|
2010
|
| Kanada |
67,8
|
70,8
|
72,1
|
73,2
|
73,4
|
73,1
|
| Avustralya |
62,8
|
66
|
66,3
|
67,1
|
66,9
|
68,4
|
| Japonya |
58,3
|
60,1
|
59,7
|
60
|
60,1
|
60,8
|
| ABD |
69,4
|
70,4
|
70,1
|
69,7
|
69,2
|
69,2
|
| AB – 15 |
56,5
|
60,3
|
61
|
61,6
|
62,8
|
63,5
|
| Türkiye |
33,1
|
28,5
|
29,5
|
28,1
|
27
|
26,5
|
Kaynak: OECD, Employment Outlook, 2010: 249 – 250
Tablo.1.’de görüldüğü gibi, gelişmiş ülkelere nazaran ülkemizdeki kadın işgünün istihdama katılım oranları yıllar geçtikçe düşmeye devam eder. İstihdam artış hızının nüfus artış hızının altında kalmasının nedenlerinin başında; göç, ekonomik dalgalanmalar, kayıt dışı istihdam, eğitim sorunu ve enformel sektörün yayagınlaşması gelir. “Gelişmekte olan ülkelerde, gelişmiş ülkelere göre daha hızlı artan nüfus, istihdamda görülen genişleme ise yetersiz kalmaktadır”. (TÜGİAD, 2010: 3)
Gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda olduğu gibi, ülkemizde de cinsiyet farkı gözetmeksizin istihdam sorunu önemli boyutlardadır. “Yüksek nüfus artışı ve sermayeden yeterince yararlanılamaması nedeniyle istihdam sağlanacak yatırımlardaki yetersizlik, işgücünün önemli bir bölümünü çağdaş sanayilerin talep ettiği nitelikteki işgücü gereksinimine uygun şekilde olmaması gibi etmenler, istihdam sorununun boyutlarını artırır”. (TÜGİAD, 2010: 5)
Tablo.2.’de ülkemizde işgücündeki oranlarının cinsiyet üzerindeki yıllara göre dağılımıyla tüm Avrupa Birliği ülkeleri arasında bir karşılaştırma yapılmıştır. Karşılaştırmada ortaya çıkan bariz farkın sebeplerinin başında, kadın işgücünün istihdama katılımının düşük olması gelir. Bu cinsiyet farkı aynı zamanda, Avrupa Birliği çalışma oranı ortalamasında da görülür ancak bu oran, ülkemizdeki cinsiyet farkı kadar kadar yüksek oranlarda değildir. 2010 yılında, erkek ve kadın istihdam farkı ülkemizde %49’dan fazla iken; bu oran, Avrupa Birliği ülkelerinden yaklaşık 15 puan azdır.
|
Tablo.2. Türkiye'de ve Avrupa Birliği Ülkelerinde
Yaş Grupları ve Cinsiyete Göre 15 - 65 Yaş Arsı Çalışma Oranı (2005 - 2010) | ||||||
|
Yıllar
|
Toplam
|
Erkek
|
Kadın
| |||
|
AB – 27
|
Türkiye
|
AB – 27
|
Türkiye
|
AB – 27
|
Türkiye
| |
| 2005 |
68,6
|
52,3
|
77,1
|
77
|
60,1
|
27,6
|
| 2006 |
68,6
|
52,3
|
77
|
76,1
|
60,2
|
28,5
|
| 2007 |
68,6
|
52,3
|
76,8
|
75,1
|
60,5
|
29,9
|
| 2008 |
68,8
|
51,3
|
76,9
|
74
|
60,9
|
28,7
|
| 2009 |
69,3
|
51,5
|
77
|
76
|
61,6
|
29,6
|
| 2010 |
69,7
|
51,4
|
77,3
|
76,2
|
62,1
|
26,6
|
Kaynak:
http://epp.eurostat.ec.europa.eu
Ülkemizde kadının işgücü istihdamındaki düşük oran, hem mutlak olarak hem de erkeklerin işgücü katılımıyla kıyaslandığında açıkça görülür. Bu oran, 2000’li yılların başında 12 veya daha yukarı yaştaki nüfusun %29’unun, erkeklerin %72’sinin işgücüne dahil olduğunu iletir. (DİE, 2009: 159)
Şimdiye kadar iletilen çoğunlukla dış kaynaklı veriler ışığında, ülkemizdeki kadın ve erkekler arasındaki işgücüne katılım oranındaki büyük farklılıktan söz edildi ve çalışmanın başında iletilen “ülkemizde kadınların erkeklere nazaran işgücü istihdamına katılma oranı çok düşüktür” söylemi rakamlarla pekiştirildi. Şimdi, Devlet İstatistik Enstitüsü Hane Halkı İşgücü Anketi sonuçlarının değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Devlet İstatistik Enstitüsü ve TÜSİAD verilerine göre; Türkiye genelinde 2009 yılında işgücüne katılım oranı, kadınlarda %25,3; erkeklerde ise, %72,1 ilen 2010 yılında bu oranlar sırasıyla %23,3 ve %70,6 olarak sonuçlanır. Bu durum yıllara göre Tablo.3.’te görülür.
Ülkemizde kadının işgücü istihdamındaki düşük oran, hem mutlak olarak hem de erkeklerin işgücü katılımıyla kıyaslandığında açıkça görülür. Bu oran, 2000’li yılların başında 12 veya daha yukarı yaştaki nüfusun %29’unun, erkeklerin %72’sinin işgücüne dahil olduğunu iletir. (DİE, 2009: 159)
Şimdiye kadar iletilen çoğunlukla dış kaynaklı veriler ışığında, ülkemizdeki kadın ve erkekler arasındaki işgücüne katılım oranındaki büyük farklılıktan söz edildi ve çalışmanın başında iletilen “ülkemizde kadınların erkeklere nazaran işgücü istihdamına katılma oranı çok düşüktür” söylemi rakamlarla pekiştirildi. Şimdi, Devlet İstatistik Enstitüsü Hane Halkı İşgücü Anketi sonuçlarının değerlendirilmesi uygun olacaktır.
Devlet İstatistik Enstitüsü ve TÜSİAD verilerine göre; Türkiye genelinde 2009 yılında işgücüne katılım oranı, kadınlarda %25,3; erkeklerde ise, %72,1 ilen 2010 yılında bu oranlar sırasıyla %23,3 ve %70,6 olarak sonuçlanır. Bu durum yıllara göre Tablo.3.’te görülür.
|
Tablo.3. Türkiye'de Yıllar İtibariyle Kadın ve Erkek
İşgücünün İstihdama Katılma Oranları (%)
| ||||||
|
Yıllar
|
Kadın
|
Erkek
| ||||
|
Türkiye
|
Kent
|
Kır
|
Türkiye
|
Kent
|
Kır
| |
|
1994
|
36,1
|
17,8
|
55,1
|
80,6
|
76,8
|
84,8
|
|
1995
|
34,1
|
17
|
52
|
79,7
|
76,8
|
83
|
|
1996
|
34
|
15,5
|
55,3
|
80,2
|
77,1
|
84
|
|
1997
|
32,5
|
16,9
|
51,8
|
79,7
|
77
|
80,1
|
|
1998
|
26,5
|
15,5
|
40,4
|
78,1
|
75,3
|
81,5
|
|
1999
|
30,9
|
17,2
|
48,8
|
78,5
|
75,5
|
82,5
|
|
2000
|
30,5
|
16,7
|
49,1
|
77,8
|
74,2
|
82,6
|
|
2001
|
30
|
15,8
|
49,7
|
77,1
|
73,1
|
82,8
|
|
2002
|
28,3
|
16,7
|
44,8
|
76,4
|
72,7
|
81,7
|
|
2003
|
28,6
|
16,5
|
46,7
|
76,2
|
72,4
|
82,1
|
|
2004
|
30,3
|
17,7
|
49,4
|
75,8
|
71,8
|
82
|
|
2005
|
25,7
|
16,9
|
39,7
|
73,1
|
70,2
|
77.2
|
|
2006
|
25,9
|
16,8
|
40,8
|
71,7
|
69,6
|
75,3
|
|
2007
|
28,3
|
19,2
|
42,8
|
71,6
|
69,7
|
74,6
|
|
2008
|
27,1
|
18,6
|
40,3
|
70,4
|
68,8
|
73,1
|
|
2009
|
25,3
|
17,9
|
37,1
|
72,1
|
70,5
|
74,7
|
|
2010
|
23,3
|
17,9
|
31,9
|
70,6
|
70,2
|
71,2
|
Kaynak: TÜSİAD, 2010: 12 – 354; DİE, 2009: 217
Tablo.3.’te görüldüğü gibi, ülkemizde kadın işgünün istihdama katılımı sadece düşük değil, aynı zamanda bu katılımda yıllara göre sürekli bir azalma kaydeder.
Kadınların işgücünün istihdama katılımları özellikle kentlerde Cumhuriyet’ ten sonra başlar ve 1950’ lere kadar sürekli artış gösterir. Bu yıllarda, kırdan kente göç bir sosyal gereksinim olarak karşımıza çıkar ve göçle ters orantılı olarak kadın istihdamının işgücüne katılımı yıldan yıla artacağına, azalır. Bir başka ifadeyle, ülkemizde kadın işgücü istihdamı 1955’lerde %72 iken, 1990’larda %30’lara, 2000’lerde ise %25,3’e düşer. Bu düşüşün nedenlerinin başında, kırsal alanda yapılan tarımsal üretimde önemli rol oynayan kadın göç ettikleri kent yaşamının içerisinde işgücü piyasasından çekilmesi; çekilmeyen kadınların ise, göç ettikleri kentlerde enformel sektörde istihdamla karşı karşıya kalması gelir. Ayrıca 1950’lerden günümüze gelen ve feodal kültürümüzün pekiştirdiği muhafazakarlaşma kadının kentte çalışmasının önündeki en önemli engellerden biri olarak karşımıza çıkar.
Kırsalda kadın, çoğunlukla ücretsiz aile işçisi statüsünde çalışır. Kırda tarımsal işlerin önemi ve hakimiyeti, çalışma şartlarındaki farklılık kadın işgücü istihdamının yüksek oluşunda önemli rol oynar. Kırsaldaki istihdam şartları kadın için günlük iş olarak addedilir. İstatistiklerle doğrulanarak değinildiği gibi, kırsalda kadın işgücünün istihdama katkısı 2010 yıllarında dahi %31,9’la Türkiye ortalamasının üstünde seyreder. Bu ortalamaya katılan kentteki istihdam edilmiş kadın %17,9’la eşlik eder. (TÜSİAD, 2009: 128)
Cinsiyete göre ülkemizde işgücü istihdamı bilgilerinin ardından; bir sonraki hafta, kadın istihdamı masaya yatırılacak ve rakamlarla 2012 Türkiye’sinde ‘Kadın İstihdamı’ açıklanacaktır.
Farkında olmanız dilekleri ve sevgilerimle.
Evrim Gözener
Kaynakça:
Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE): “Türkiye Ekonomisi İstatistik ve Yorumlar”, Ankara,
Ekim 2009.
Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD): “Employment
Outlook”, Table E. p. 319, for 1990, 1997 and 2010.
Türkiye Genç İş Adamları Derneği (TÜGİAD): “2000’li Yıllarda Türkiye’nin Önde Giden
sorunlarına Yaklaşımlar: VIII. İstihdam”, İstanbul, Şubat 2010.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD): Kadın – Erkek Eşitliğine Doğru
Yürüyüş: Eğitim, Çalışma Yaşamı ve Siyaset, Yayın No: TÜSİAD – T/2009-12/290,
İstanbul, 2009.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD): Türkiye’de İşgücü Piyasası ve
İşsizlik, Yayın No: TÜSİAD-T/2010/12-354, İstanbul, 2010.
(Çevrimiçi : Mart 2012) : http://epp.eurostat.ec.europa.eu
www.hayatadokun.net 'ten alınmıştır.
Comments