İŞTEKİ STATÜSÜNE GÖRE KADIN İŞGÜCÜ İSTİHDAMI

İstihdam edilen kadınlar işgücü piyasasında ücretli veya maaşlı, işveren, kendi hesabına çalışan, ücretsiz aile işçisi ya da mevsimlik – geçici işçi statüleri altında ekonomik faaliyette bulunurlar.

Ülkemizde, 2008 – 2009 yılları itibariyle toplam 21.147.000 çalışandan %42,7’si ücretli veya maaşlı (9.042.000 kişi), %24,8’i kendi hesabına (5.250.000 kişi), %19,5’i ücretsiz aile işçisi (4.138.000 kişi), %7,8’i mevsimlik – geçici işçi (1.665.000 kişi) ve son olarak %4,9’u işveren (1.052.000 kişi) konumunda çalışmaktadır (DİE., 2010: 101).

Tablo.1, 2008 yılında çalışan kadınların Türkiye genelinde, kentlerde ve kırsal alanlarda işteki statülerine göre dağılımını gösterir.

2008 yılında, ülkemizde kadın çalışanların hemen hemen yarısının (%49’unun) ücretsiz aile işçisi statüsünde çalıştığı görülür. İkinci sırada yer alan grup %32,2’lik oranla ücretli veya maaşlı çalışanlardır. Üçüncü sırada yer alan kendi hesabına çalışanların oranı ise %12,1’dir. Bu üç grup tüm çalışan kadınların %93,3’ünü kapsar. İşveren kadınların oranı ise, yalnızca %1’dir.

Kadınların ücretsiz aile işçisi statüsü altında en yoğun olarak çalıştıkları yerleşim yeri kırsal alanlardır. Tablo.1’te görüldüğü gibi, kırsal alanlarda çalışan 3.630.000 kadından 2.675.000’i (%73,6’sı) ücretsiz aile işçisi konumundadır. Ancak Türkiye genelinden farklı olarak, kırsal alanda ikinci ve en yüksek orana %15 ile kendi hesabına çalışanlar sahiptir. Ücretli veya maaşlı çalışanların oranı ise %7,2’dir. Kırsal alanlarda ise kadın işveren yok denecek kadar azdır (%0,1).

Kentlerde ise durum değişmekte ve kadınların en yoğun olarak ücretli/maaşlı statüde çalıştığı görülür (%72,4). Kentlerde toplam 2.262.000 çalışan kadından 1.638.000’i ücretli/maaşlı statüsünde istihdam edilir. Mevsimlik – geçici işçi, kendi hesibuna çalışan ve ücretsiz aile işçisi kadınların kentlerdeki oranları sırasıyla %9,1, %7,4 ve %9,3’tür. Kadın işverenlerin oranı ise, Türkiye geneli ve kırsal alanlarla kıyaslandığında kentlerde daha yüksektir. Türkiye genelinde istihdam edilen kadınlar arasında işveren statüsünde çalışanların oranı %0,7 iken, kırsal kesimde %0,1, kentte ise, %1,5’tir.

Tablo.1. Türkiye'de İşteki Statülerine Göre Kadın İstihdamı, 2008
	Türkiye		Kent		Kır
	(%)	(bin)	(%)	(bin)	(%)	(bin)
Ücretli veya Maaşlı	32,2	1,901	72,4	1,621	7,2	263
Mevsimlik – Geçici	5,8	345	9,1	207	3,8	138
İşveren	0,7	42	1,5	36	0,1	5
Kendi Hesabına	12,1	716	7,4	168	15	548
Ücretsiz Aile İşçisi	49	2,888	9,3	212	73,6	2,675
Toplam	100	5,891	100	2,262	100	3,63

Kaynak: DİE., 2010: 101–103

Tablo 1’de görülen oranlar ülkemizin kadın istihdamında tarım sektörünün önemli yere sahip olduğunu bir kez daha gösterir. Bunun yanı sıra, kadınlar arasında girişimciliğin yaygın olmadığı da istatistiklerle gözler önüne serilir.

İşyerlerinde kadın statüsünün durumunu açıklandığı bu haftaki yazımın ardından; önümüzdeki hafta, istihdam edilmiş kadın işgücünün sosyal güvenlik kurumlarına kayıtlılık durumu istatistiklerle incelenecektir.

Farkında olmanız, takipte kalmanız dilekleri ve sevgilerimle.

Evrim Gözener

Kaynakça:

Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE): “Hanehalkı İşgücü İstatistikleri”, Yayın No: 2922, Ankara, 2010.

www.hayatadokun.net 'ten alınmıştır.