Türkiye’de Kadın İstihdamı

Haftalardır kadın istihdamını yazıp duyuyorum.

Dünya ve Avrupa Ülkelerindeki kadın istihdamını açıklayıp, uluslararası kaynaklardan desteklerim veriler ışığında, geçtiğimiz hafta kısaca değindiğim lakin bu haftadan itibaren derinlemesine aktaracağım ülkemizde kadın istihdamını üzülerek açıklıyorum.

OECD 2010 verilerine göre, ülkemiz kadın işgücünün istihdama katılım oranları gelişmiş ülkelerin oldukça gerisinde kalır ve bu düşük oranın yıllar geçtikçe azaldığı görülür.

Tablo.1. Yıllar İtibariyle Bazı Gelişmiş Ülkelerde, Avrupa Birliği Ülkelerinde ve Türkiye'de Kadın İşgücü İstihdamı Oranları (%)
Ülkeler	1994	2001	2005	2007	2009	2010
Kanada	61,1	65,9	67	67,9	68,4	68,3
Avustralya	56,9	61,7	62,1	62,9	63,1	64,7
Japonya	56,5	57	56,5	56,8	57,4	58,1
ABD	65,2	67,1	66,1	65,7	65,4	65,6
AB – 15	49,4	55,1	55,6	56,1	57,1	57,8
Türkiye	30,4	26,3	26,6	25,2	24,3	23,7

Tablo.1.’de yıllar itibariyle bazı gelişmiş ülkeler, Avrupa Birliği üye ülkeleri ve Türkiye’deki kadın istihdam oranları gösterilir. Bu verilere göre, 1994’lerde %30’larda seyreden kadın işgücü istihdamı, 2010’lara gelindiğinde %23,7 seviyesindedir. Karşılaştırılan diğer ülkelere bakıldığında ise bu oran, yıllar geçtikçe artar.

Kaynak: OECD, Employment Outlook, 2010;  249 – 250

Tablo.1.’de görüldüğü gibi, Avrupa Birliği Ülkeleri, diğer ülkelerle karşılaştırıldığında 8,4 puanlık artışıyla kadın istihdamının işgücüne katılımı oranında ilk sırada yer alır. Avrupa Birliği ülkelerini 7,8’le Avustralya, 7,2’yle Kanada izler. Japonya’da 1,5, ABD’de ise, 0,4 gibi sınırlı bir puan artışı söz konusudur. Ülkemizin yıllar içerisindeki seyrinde ise, 6,7 puanlık bir azalma görülür.

Bir sosyal araştırmacı ve aktüel basından finasal analiz yapabilen aktif bir vatandaş olarak, son 10 yılda izlenen ekonomi politikalarının, politik çevrelerce “övünüldüğü gibi” hedefi 12’den vurmadığı istihdam oranlarından izlenmesi mümkündür.

Yabancı memleketten gelip incelenmişiz; görülen o ki, bull’u bulamayan çevrelerce gösterilen bu iyimser politikalar, her zaman olduğu gibi yine yeni yeniden ilk kadın’ı ve kadının ekonomik özgürlüğünü baltalamaktadır.

Tablo.2. Türkiye'de Yıllar İtibariyle Cinsiyete Göre İstihdam Oranları (%)
Yıllar	Türkiye			Kent			Kır
	Toplam	Erkek	Kadın	Toplam	Erkek	Kadın	Toplam	Erkek	Kadın
1993	52,6	75,1	30,6	42	70,6	12,7	63,7	80,2	48,5
1994	53,1	74	32,7	41,3	69,1	13,1	69,6	79,5	52,9
1995	52,1	73,5	31,2	41,5	69,5	13,1	63,6	78	50,2
1996	52,5	73,4	31,7	40,6	69	12,1	66,3	78,7	54,2
1997	51,4	72,8	30,1	41,1	68,8	13,4	64	77,7	50,5
1998	47,6	71,3	24,1	39,8	67,6	12	57,5	76,1	39,2
1999	50	71,8	28,5	40,7	67,7	13,8	62,2	77,2	47,6
2000	50	71,9	28,3	40,6	67,7	13,7	62,7	77,6	48
2001	50	71,9	28,3	40,2	66,9	13,4	63,7	78,9	48,8
2002	48,7	71,5	26,1	40,3	66,9	13,8	60,8	78,2	43,7
2003	48,7	71	26,7	39,9	65,9	13,8	62,1	78,9	45,8
2004	48,9	69,9	28	39,7	64,7	14,6	63	78	48,4
2005	46	68	24,1	39,8	64,8	14,7	55,9	73,4	38,9
2006	44,6	65,4	23,8	38,3	62,5	14	55,1	70,4	40
2007	43,5	62,8	24,2	37,5	59,8	15,2	53,8	68,3	39,7
2008	43,2	62,9	20,7	37,7	60,2	15,2	51,9	67,3	38,5
2009	43,6	64,5	22,8	38,4	61,5	14,6	52,1	69,2	35,8
2010	41,3	62,1	20,7	37,9	61,1	14,6	46,7	63,8	30,4

Tablo.2’de ise, ülkemizde cinsiyete göre istihdam oranları yıllar itibariyle gösterir. 1994 – 2010 yılları arasındaki 18 yıllık dönemde istihdam oranı her iki cinsiyet kategorisinde azalır. Türkiye genelinde erkek istihdamının işgücüne katılım oranı %13 azalarak %75,1’den, %62,1’e iner. Kadın işgücünün istihdama katılma oranlarına bakıldığında bu seyir 1994’de 30,6 iken, 2010’da 9,9 puanlık bir düşüşle %20,7’e iner.

Geçtiğimiz haftalarda yazdım, biliyorsunuz. Bu yıllarda görülen kadın istihdamının işgücüne katılımındaki düşüşün temel sebebi kırdan kente göç unsurudur. Bunun yanında, ekonomik dalgalanmaların da genel ve kadın istihdam oranında rol oynadığı kanaatindeyim.

Göç unsurunun kadın istihdamına etkisinden kısaca tekrar bahsedecek olursak, kırsalda ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadın, kente göçtükten sonra vasıfsız duruma düşer. Bu durum, kadın işgücünün istihdamında iki şekilde sonuçlanır; kadın ya işgücünden çekilir ve evin düzenini sağlayan yani ‘çalışmaz’ konuma gelir ya da yüksek vasıf gerektirmeyen enformel (kayıt dışı) işlerde istihdam edilir.

Tablo.2.’da da görüldüğü gibi, 18 yıllık dönemde kırsal alanda her iki cinsiyetin istihdam edilme oranı %48,5’ten %30,4’e düşer. Kırsal alandaki bu %18,1’lik düşüşe rağmen, aynı zaman diliminde kentlerdeki kadın işgücünün istihdama katılım oranı %1,9’luk artışla %12,7’den %14,6’ya yükselir. Böylelikle, kadın işgüçcünün istihdama katılımının genel istihdam oranlarını pozitif yönde etkilediği görülür.    


Kaynak: TİSK, İstihham Artırması ve İşgücü Piyasası Çalışma Grubu Raporu, 2011: 9

Kadın işgücü istihdamının genel olarak rakamlarla açıklanmasının ardından, demografik yapıda kadın işgücü istihdamının sektörlere, eğitim durumuna, yaş gruplarına dağılımı ayrıntılı olarak incelenmesi kadın işgücünün istihdama katılımı boyutlarını daha net gözler önüne serecektir. Bu rakamların da iletilmesinin ardından, kişisel olarak kadın işgücü istihdam oranlarının son 10 yıldaki akla alınamaz düşüşünün sebeplerine değineceğim.

Bu bilgilerin yanında, önümüzdeki haftalarda işgücü piyasası için önemli bir sorun olan enformel sektör ve kayıt dışı istihdamın kadın istihdamı içerisindeki yüksek oranlara da yine istatistiki verilerle değinilecektir.

Takipte kalmanız ve farkında olmanız dilekleri ve sevgilerimle.

Evrim Gözener
Email: egozener@gmail.com

Kaynakça:

•    Organisation for Economic Co-Operation and Development (OECD): “Employment
Outlook”, Table E. p. 319, for 1990, 2000 and 2010.

•    Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK): “İstihdam Araştırmalrı ve İşgücü
Piyasası Çalışma Grubu Raporu”, Ankara, 2011.

www.hayatadokun.net ' ten alınmıştır.